تحولات کشورهای غرب آسیا و شمال افریقا؛ پروژه یا پروسه

Authors

علی محسنی

محمدرضا زارعی تبار

abstract

در بررسی تحولات جدید در جهان اسلام و سقوط دیکتاتورهای جهان عرب، تناقضی گفتمانی وجود دارد؛ گفتمانی معتقد است این خیزش ها از درون جوشیده و ریشه در پیشینه اسلامی، واقعیات تاریخی، تمدنی، فرهنگی و اجتماعی این کشورها دارد و به صورت یک پروسه و فرایند است. گفتمان دیگر ادعا می کند تحولات اخیر، پروژه جدید امریکا برای منطقه است. حامیان این دیدگاه معتقدند که این خیزش ها را امریکا به طور غیرمستقیم به وجود آورده است تا شکل و ساختار منطقه، کاملاً وابسته و همچنان در جهت حفظ و تعمیق منافعشان باشد. بنابراین، پرسش اصلی مقاله عبارت است از اینکه «انقلاب های صورت گرفته در کشورهای غرب آسیا و شمال افریقا پروسه است یا پروژه؟»  فرضیه مقاله نیز عبارت است از اینکه برخلاف تصور برخی سیاست مداران و نظریه پردازان که انقلاب های خاورمیانه و شمال افریقا را پروژه ای غربی تصور می کنند، در بررسی تحولات جدید در جهان اسلام و سقوط دیکتاتورهای جهان عرب، تناقضی گفتمانی وجود دارد؛ گفتمانی معتقد است این خیزش ها از درون جوشیده و ریشه در پیشینه اسلامی، واقعیات تاریخی، تمدنی، فرهنگی و اجتماعی این کشورها دارد و به صورت یک پروسه و فرایند است. گفتمان دیگر ادعا می کند تحولات اخیر، پروژه جدید امریکا برای منطقه است. حامیان این دیدگاه معتقدند که این خیزش ها را امریکا به طور غیرمستقیم به وجود آورده است تا شکل و ساختار منطقه، کاملاً وابسته و همچنان در جهت حفظ و تعمیق منافعشان باشد. این تحولات، محصول حوادث تاریخ معاصر این کشورها و به صورت یک پروسه است. نویسنده در این نوشتار با بررسی دلایل مدعیان هر دو گفتمان و با کنکاش در موج جدید بیداری اسلامی که با ویژگی هایی چون اسلام خواهی، استبدادستیزی و استکبارستیزی همراه بوده، به این نتیجه دست یافته است که این تحولات، ریشه در پیشینه اسلامی، واقعیات تاریخی و تمدنی، فرهنگی و اجتماعی این کشورها داشته و به صورت یک پروسه و فرایند است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل بحران‌های ژئوپلیتیکی جهان اسلام در دهه گذشته (مطالعه موردی جنوب غرب آسیا و شمال افریقا)

هدف: جهان اسلام در شرایط کنونی از بحران‌های مختلفی رنج می‌برد و اگر فضای غالب استراتژیک مسلط بر جهان اسلام را فضایی بی‌ثبات و نامناسب از نظر شاخص‌های توسعه پایدار بدانیم سخنی به‌گزاف نگفته‌ایم. هدف این پژوهش ارائه یک مدل بحران‌های ژئوپلیتیکی جهان اسلام را در قالب بحران‌های درون‌کشوری و بین‌کشوری در دو سطح بین کشورهای جهان اسلام و سایر کشورها است. روش:<...

full text

اقتصاد تحولات اخیر منطقه خاورمیانه و شمال افریقا

از اواخر سال 2010 میلادی تاکنون، مجموعهای از اعتراضات مردمی برخی خیابانهای منطقه خاورمیانه و شمال افریقا را فراگرفته است. این اعتراضات که تاکنون تغییر رژیم را در برخی از کشورها به دنبال داشته، از نظر چرایی، به وجود نرخ بالای بیکاری جوانان، تورم بالای قیمتها و وجود بیعدالتی اجتماعی و فساد مالی گسترده در بخش عمومی اقتصادهای منطقه، نسبت داده شده است. در عین حال تحلیلگران متمایل به ژئوپلیتیک، عوامل...

full text

مجموعه کتاب های جهان اسلام - کتاب اوّل: کشورهای شمال آفریقا و غرب آسیا؛ «مراکش»

مجموعه کتاب های جهان اسلام به مطالعه تغییر و تحولات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کشورهای جهان اسلام به ویژه مناطق استراتژیکی همچون شمال آفریقا، غرب آسیا، آسیای مرکزی و جنوب شرق آسیا در سال‌های 2010 به بعد، پرداخته است. هم اکنون، بیش از یک سال از نهضت‌های بیداری اسلامی ملت‌های مسلمان و شجاع و کهن مصر، لیبی، یمن و بحرین می‌گذرد و عموم مردم جهان، اطلاعات کاملی از خصوصیات  نظام سیاسی و مسائل فرهنگی، اق...

full text

ماهیت‌شناسی تحولات سال2011 شمال افریقا؛ به‌مثابه جنبش اجتماعی جدید

The uprising and developments in the Arab world that the Tunisian protests began, a wave of requests and political, economic and social demands to other classes of  people and then to other countries in the Middle East and North Africa region ,including Egypt. The developments in some of the changing political systems in the region, regional order and also affect the interests and approach powe...

full text

تحلیل و بررسی مواضع انگلستان در قبال تحولات اخیر خاورمیانه مطالعه موردی: بحرین، سوریه و مصر

منطقة غرب آسیا و شمال افریقا در طول تاریخ همواره شاهد حوادث و تحولات بزرگی بوده که صرف‌نظر از ریشه‌های آن، با مداخلة قدرت‌های بزرگ فرامنطقه‌ای همراه بوده است. مداخلاتی که در اغلب موارد منجر به تغییر مسیر آن تحولات و انحراف در جریان حوادث منطقه شده است. تحولاتی که از ابتدای سال 2011 تا کنون در کشورهای عربی قارة آسیا و شمال افریقا شاهد آن هستیم به‌خوبی گویای این امر است. نوشتار حاضر در صدد تحلیل ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
مطالعات سیاسی جهان اسلام

Publisher: دانشگاه بین المللی امام خمینی

ISSN 2252-0929

volume 3

issue 10 2014

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023